Ασκήσεις επί χάρτου βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη προκειμένου να ξεπεραστούν και να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες σε σχέση με το γεωπολιτικό ρίσκο που συνοδεύει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, Great Sea Interconnector, την ώρα που οι προσπάθειες για άρση του αδιεξόδου συνεχίζονται και μάλιστα με καλούς οιωνούς.
Στα θετικά καταγράφεται η μέχρι στιγμής στήριξη που εξέφρασαν ΗΠΑ, ΕΕ και Ελλάδα, με τον ναύαρχο ε/α Κώστα Φυτιρή να διαμηνύει, ωστόσο, σε συνέντευξή του στον «Π», ότι η εν λόγω στήριξη θα πρέπει να είναι έμπρακτη και όχι μόνο ρητορική. Αφού χαρακτήρισε το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης ως μια «εξαιρετική ιδέα που γεννήθηκε από ιδιωτική πρωτοβουλία και μετατράπηκε σε ευρωπαϊκή», ο ναύαρχος εξήγησε ότι τέτοιου είδους έργα έχουν τρεις διαστάσεις: Η πρώτη διάσταση είναι η τεχνική και αφορά τη δυνατότητα υλοποίησης του έργου από τεχνικής άποψης, η δεύτερη διάσταση είναι η οικονομική, το κόστος, το όφελος κ.λπ και η τρίτη άπτεται του γεωπολιτικού ρίσκου ή αλλιώς του τομέα της ασφάλειας σε σχέση με κινδύνους που προέρχονται από εξωτερικούς παράγοντες.
Στην προκειμένη, σύμφωνα με τον ναύαρχο, το γεωπολιτικό ρίσκο εκφράζει τον βαθμό κινδύνου αναστολής του έργου εξαιτίας εξωτερικών παραγόντων. Σε αυτή την περίπτωση, κίνδυνος είναι η Τουρκία, η οποία διεκδικεί το τμήμα της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας δυτικά της Πάφου μέχρι και το Καστελόριζο, στη βάση της λεγόμενης Γαλάζιας Πατρίδας. Ο Κώστας Φυτιρής εκφράζει τη θέση ότι πρόκειται για έναν υπαρκτό, μεγάλο κίνδυνο διότι η Κύπρος δεν έχει τη δυνατότητα να ανατρέψει τους τουρκικούς σχεδιασμούς στην περίπτωση που η Άγκυρα αποφασίσει να παρέμβει και να διακόψει το έργο.
Το μεγάλο ερώτημα, σύμφωνα με τον ναύαρχο, είναι αν θα μπορέσει να ολοκληρωθεί το έργο σε περίπτωση που η Τουρκία αποφασίσει, για λόγους εφαρμογής της πολιτικής της για τη «Γαλάζια Πατρίδα», να στείλει τον στόλο της και να διακόψει την πόντιση του καλωδίου. «Η διέξοδος σε αυτό το αδιέξοδο είναι η εμπλοκή στο έργο τέτοιων μεγάλων δυνάμεων που να αποτρέπουν την όποια τουρκική παρέμβαση. Με άλλα λόγια, η βούληση για υλοποίηση του έργου θα πρέπει να εκφράζεται από ισχυρές δυνάμεις, που έχουν συμφέροντα από τη λειτουργία του εν λόγω έργου», επεσήμανε ο Κώστας Φυτιρής, προσθέτοντας ότι δεν τον ικανοποιεί η από κοινού με την Ελλάδα ανάληψη του ρίσκου σε ποσοστό 50%-50% «διότι ξέρουμε ότι, αν μείνουμε οι δυο μας (Κύπρος-Ελλάδα), ο κίνδυνος είναι μεγάλος». Σχολιάζοντας την ήδη εκφρασθείσα στήριξη των ΗΠΑ, της ΕΕ και της Ελλάδας στο έργο, ο ναύαρχος ανέφερε ότι «η στήριξη αυτή είναι ρητορική. Το θέμα είναι τι γίνεται στην πράξη». Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, παρέπεμψε μάλιστα στην εκδίωξη της ΕΝΙ από την κυπριακή ΑΟΖ το 2018, λέγοντας ότι «το 2018, αντιμετωπίσαμε στο οικόπεδο τρία της κυπριακής ΑΟΖ τη διακοπή του προγράμματος γεωτρήσεων της ΕΝΙ, σε μια περιοχή στην οποία η Τουρκία ισχυρίζεται ότι δήθεν αγωνίζεται για τα δικαιώματα των Τ/Κ. Πόσω μάλλον στην περιοχή δυτικά της Πάφου, από όπου θα περάσει και το καλώδιο. Η Τουρκία δεν διεκδικεί τη συγκεκριμένη περιοχή υπέρ των Τ/Κ αλλά θεωρεί ότι είναι δική της υφαλοκρηπίδα αφού δεν αναγνωρίζει ΑΟΖ στα νησιά».
Η πορεία του καλωδίου
Ένα τμήμα του καλωδίου θα περάσει από τη συγκεκριμένη περιοχή δυτικά της Πάφου, που η Τουρκία παρανόμως θεωρεί δική της υφαλοκρηπίδα, είπε ο Κώστας Φυτιρής, επισημαίνοντας ότι για να περάσει το καλώδιο από την περιοχή θα πρέπει η Τουρκία να δεχτεί πιέσεις από δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ και η ΕΕ ώστε να μην διακόψει την πόντιση του καλωδίου. Από στρατιωτικής απόψεως, «ο καθένας ενεργεί με βάση τη δύναμή του και αποδέχεται με βάση τις αδυναμίες του», είπε ο ναύαρχος, φέρνοντας ως παράδειγμα το γεγονός ότι στα αδειοδοτημένα σε EXXON και TOTAL οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ «η Τουρκία δεν αντέδρασε διότι ήξερε ότι θα προκαλέσει την αντίδραση των ΗΠΑ».
Έμπρακτοι τρόποι στήριξης
Κάποιοι από τους έμπρακτους τρόπους στήριξης, τους οποίους προκρίνει ο ναύαρχος, είναι οι ευρωπαϊκές εγγυήσεις και οι αμερικανικές εγγυήσεις, αν οι ΗΠΑ αποφασίσουν να εμπλακούν ενεργά στο έργο. «Αλλά ξεκάθαρες πρακτικές, ακόμα και στο πεδίο», είπε ο Κώστας Φυτιρής, προσθέτοντας ότι η συνοδεία του ερευνητικού σκάφους (που θα ποντίσει το καλώδιο) από ένα αμερικάνικο ή γαλλικό πολεμικό πλοίο αποτελεί μια πρακτική εγγύηση καθώς η συνοδεία των πλοίων πόντισης των καλωδίων από πολεμικά πλοία των χωρών που υποστηρίζουν την ηλεκτρική διασύνδεση θα μπορούσε να αποτρέψει τις όποιες τουρκικές μεθοδεύσεις.
